Çocuk Endokrinoloji nedir

Çocuk endokrinoloji hangi hastalılara bakar? Çocuk Endokrinoloji ne demektir? Çocuk Endokrinoloji temel olarak çocuklarda hormonel bozukluklara bağlı olarak gözüken rahatsızlıkların teşhis ve tedavisi üzerine çalışan tıp bilim dalıdır.

Çocuk endokrinolojisi bölümünde çalışan uzman hekime çocuk endokrinolog ya da pediatrik endokrinolog adı verilmekte ve uzmanlık alanı; çocuklarda endokrin sisteme bağlı diyabet(şeker hastalığı) ve büyüme gelişme bozuklukları v.b. rahatsızlıkları teşhis ve tedavi etmektir.

Endokrin sisteme ait salgı bezleri, pek çok önemli vücut fonksiyonunu regüle eden yani yerine getiren bir takım kimyasallardan oluşan hormonların üretilmesini sağlar ve bu salgı bezlerinde meydana gelmiş olabilecek herhangi bir aksaklık, çocuğun pek çok hastalıkla uğraşmak zorunda kalması sonucunu doğurabilir.

Pediatrik Endokrinoloji Nedir

Çocuğunuzun büyüme ve gelişme, ergenlik dönemine girme, şeker hastalığı veya bunları üreten salgı bezleri ile ilgili diğer bozuklukları ya da tıbbi  sorunları varsa, bir pediatrik endokrinolog çocuğunuzun hastalığını teşhis ve tedavi edebilir.

Hormonlar, vücudun pek çok farklı bölümün doğru işlemesine yardımcı olan kimyasal maddelerdir.  Bir çocuğun gelişme çağında nasıl büyüyeceği, boyunun uzaması, kilo alım hızı ve normalitesi beslenmesinin ve genetik özelliklerinin yanı sıra hormonların doğru işleyip işlemediklerine de bağlıdır.

Mesela hipofiz bezleri, çocuklarda kan dolaşımının düzenli bir şekilde gerçekleşmesini sağlayarak kalp atışından beyin damarlarının beslenmesine kadar pek çok yaşamsal vücut fonksiyonunun devamı sağlamakla görevli hormonları salgılar ancak hipofiz bezi salgılarında ya da diğer hormonlarda bir aksama olduğunda, çocuğunuzun başı ciddi şekilde belaya girebilir.

Pediatrik endokrinologlar tarafından tespit edilip uygun bakım ve tedavi şartları sağlanması sayesinde önüne geçilecek pek çok hormonel bozukluk ve buna bağlı yaşanan büyüme ve gelişme geriliği, ne yazık ki bilinçsiz ebeveynlerin çocuklarındaki aksaklıkları zamanında farketmemeleri ya da farketseler bile yeterince önemsememeleri ya da daha da kötüsü, çocuk endokrinoloji diye bir tıp bilim dalı olduğundan habersiz olduklarından sorunlarının çözülebilecek bir sorun olduğunu düşünmemeleri sebebiyle, tedavisiz ve bakımsız kalmakta ve istenmeyen sonuçlara yol açmaktadır

Çocuk Endokrinoloğu Olmak İçin Ne Gerekli? Bir Doktor Mu?

Çocuk endokrinologları da, tüm diğer hekimler gibi tıp doktorlarıdır. Türkiye’de eğitimini tamamlayan çocuk endokrinoloji uzmanları ilk önce 6 yıllık standart tıp eğitimi alıp, pratisyen hekim ünvanı kazanırlar.

Ardından TUS – Tıpta Uzmanlık Sınavı – seçmeleri sonrası ilgili Çocuk Endokrinoloji bölümlerine girmeye hak kazanan genç hekimler, 4 sene de bu bölümde uzmanlıklarını tamamladıktan sonra, konunun uzmanı işinin ehli bir hekim olarak görevlerinin başına gelebilirler.

Çocuk Endokrinoloji Bölümün En Sık Karşılaştığı Hastalıklar

Pediatrik endokrinologlar, aşağıdakileri içeren hormonal bozuklukları teşhis, tedavi ve yönetirler:

• Büyüme Sorunları

Yeni doğan döneminde çıplak gözle görülmesi neredeyse imkansız olan ancak bebek büyüdükçe göze batmaya başlayan gelişme ile ilgili sorunlar ya da daha ilerleyen yıllarda çocuğun boyunun fazlaca kısa kalması ya da dikkat çekici bir biçimde uzun olması – boy kısalığı daha sık görülmektedir – , uygulanan kararında beslenme programına rağmen çocuğun aşırı derecede şişman ya da sıska olması gibi sıradışı büyüme sorunları hormonel olabilir.

Benzer şikayetler, çocuğun yaşan tarzına ve genetik özelliklerine bağlı olarak da meydana gelebiliyor olmakla beraber, sorunun dikkat çekici özellikte olması çoğu kez hormon bozukluğu ihtimalini düşündürür ve çocuk endokrinolojisi bölümü tarafından ileri tetkik ve teşhis alternatifi tavsiye edilir.

• Erken veya Gecikmiş ergenlik

Çocukların hem ruhsal hem de fiziksel olarak pek çok değişime uğradıkları ergenlik döneminin ortalama yaşı ülkemizde 9-12 yaş arası olarak kabul edilmektedir.

Çocuğunuz henüz ruhsal ve düşüncesel olarak ergenliğe erişemeyecek kadar genç bir yaşta ergenliğe girişin fiziksel belirtilerini göstermeye başladıysa ya da yaşı bir hayli ilerlediği halde hala çocuk gibi görünüyor ve ergenliğin diğer fiziksel özelliklerini taşımıyorsa, bir çocuk endokrinoloji uzmanına danışmak ve gerekirse yardım almak isteyebilirsiniz.

• Büyümüş tiroid bezi (guatr)

Tiroid bezi de çocuğunuzun boyu posundan, ruhsal durumuna kadar pek çok şeye sebebiyet verecek, pediatrik endokrinolojinin uzmanlık alanındaki bir noktadır.

• Aktif olmayan veya aşırı aktif tiroid bezi
• Hipofiz bezi hipo / hiper fonksiyon
• Adrenal bez hipo / hiper fonksiyonu
• Belirsiz cinsel organlar / intereks
• Yumurtalık ve testiküler disfonksiyon
• Diyabet
• Düşük kan şekeri (hipoglisemi)
• şişmanlık
• D vitamini ile ilgili sorunlar (raşitizm, hipokalsemi)

Pediatrik Endokrinolog Nereden bulabilirim?

Çocuk endokrinologları, çocuk hastaneleri, üniversite tıp merkezleri, büyük topluluk hastaneleri ve ülke genelindeki özel ofisler gibi çeşitli tıbbi ortamlarda çalışmaktadır. Çocuk doktorunuz pano sertifikalı bir endokrinolog bulmanıza yardımcı olabilir.

Endokrinoloji bölümünün çocuklarda sıklıkla karşılaştığı ve tedavi ettiği diğer tıbbı durumlardan bazıları da şunlardır;

• Diabetes mellitus, Tip 1 ve Tip 2
• Hipotiroidi
• Hipertiroidi
• Kısa boy
• Ergenlik bozuklukları (erken pubertemi ve ergenlik gecikmesi dahil)
• Konjenital Adrenal Hiperplazi (CAH)
• Turner sendromu
• Kalsiyum bozuklukları (Hiperkalsemi, Hipokalsemi, Çocuk Osteoporozu)
• Cinsel farklılaşma bozuklukları

Yeni doğan Bebekler İçin Endokrinoloji

Ülkemizde rutin olarak yapılan yeni doğan tarama testlerinden en önemlilerden bir tanesi olan topuk kanı incelemesinde, bebeğin büyüme ve gelişmesine engel olma riski bulunan, oldukça ciddi ancak uygun takip ve tedavi ile sonuçlarının önüne geçilebilen bir rahatsızlık olan hipotiroid rahatsızlığı da yine çocuk endokrinolojinin uzmanlık alanı dahilinde takip edilmesi gereken bir tıbbi durumdur.

Bebekler ana rahminden dış dünyaya gözlerini açtıkları saniyeden ortalama 12 yaşlarına gelinceye dek, çocuk doktorları ve uzmanlık alanları pediatrik dallarda olan hekimlerin gözetiminde tedavi görmelidir. Dolayısıyla yeni doğan grubu hormonel rahatsızlıkları da aynen diğer çocuk yaş gruplarında olduğu gibi çocuk endokrinolojinin uzmanlık alanıdır.