Eğitimde Montessori Nedir?

Montessori ücretsiz bir eğitim sistemi ve bilimidir. Her çocuğun öğrenme hızının farklı olduğunu, çocukların kişisel yetenek ve ilgilerine uygun olduğunu kabul eden ve buna göre eğitim veren özel bir eğitimdir. Adını, bu eğitim sisteminin geliştiricisi ve İtalya’nın ilk kadın doktoru olan öğretmen Maria Montessori’den almıştır. Bu eğitim bilimi 100 yıldır çocuklarla birlikte kullanılmaktadır ve dünya çapında kabul görmüş bir eğitim sistemidir.

Montessori ücretsiz bir eğitim sistemi ve bilimidir. Her çocuğun öğrenme hızının farklı olduğunu, çocukların kişisel yetenek ve ilgilerine uygun olduğunu kabul eden ve buna göre eğitim veren özel bir eğitimdir. Adını, bu eğitim sisteminin geliştiricisi ve İtalya’nın ilk kadın doktoru olan öğretmen Maria Montessori’den almıştır. Bu eğitim bilimi 100 yıldır çocuklarla birlikte kullanılmaktadır ve dünya çapında tanınan bir eğitim sistemidir.

Bu eğitim sisteminin en önemli özelliği çocukların özgüvenli olmaları, kendi karakter ve kişiliklerini merkeze almalarıdır. Tüm bunları sağlamanın en önemli unsuru ise iyi gözlem ve doğru malzeme seçimidir.

Montessori Pedagojisi

Montessori yönteminde çocukların özgürce hareket edebilecekleri bir alan planlanmış ve bu alandaki tüm detaylar çocuk dostu olacak şekilde tasarlanmıştır. Yani kategorize edilmiş eğitici oyuncak ve materyaller, büyük hareket özgürlüğü, istediği zaman istediğini yapabilme özgürlüğü, yemek gibi ihtiyaçlarını kendi kendine karşılayabilme ve kendi kendine eğitime ve kendi kendine eğitime dayalı bir eğitim sisteminin kurulması amaçlanır. Eğitim, istedikleri kadar hata yapma ve tüm bunları yaparken bu hataları düzeltme fırsatı sunar. Tüm detaylar hareket özgürlüğü ve özgür seçim üzerine planlanmıştır.  Ve tüm sürece bir Montessori öğretmeni ve süpervizörü eşlik eder.

Montessori pedagojisini evde yapmak istiyorsanız öncelikle çocuğunuz için boş bir alan oluşturmalısınız. Çocuğun uygun malzeme ve oyuncaklarla desteklenmesi için yaşına uygun seçimler yapılması önemlidir. Montessori materyalleri genellikle eğitici oyuncaklardan oluşur. Bu kırtasiye ve hatta çiçekler olabilir. En önemlisi de doğru bir şekilde kategorize etmek ve çocuğun istediği zaman ulaşabileceği bir yere koymaktır. Böylece çocuk kendi işini görecektir. Tabii ki, seçim hakkının çocuğa bırakılması gerektiğini unutmayın, seçilen oyuncak ve malzemeleri sunduktan sonra, çocuğun kullandığı oyuncaklarla yaratıcılığını ifade edebilmesi için odada uygun bir yere yerleştirmek gerekir. Materyaller kendi özgür iradeleri ile seçimler geliştirebilirler.

Şimdiye kadar çocuğunuzun görsel yönünün ön planda olup olmadığına, sayısal yönünün ön planda olup olmadığına, mantık oyunlarına daha yatkın olup olmadığına dikkat etmiş olmalısınız ki ona göre doğru materyaller seçilsin. Kendini keşfetmeyi başaramamışsa, deneyimli doktor ve eğitimcilerin internet ortamında geliştirdiği bilimsel zeka oyunlarından yardım alabilirsiniz.  Bu sayede çocuğunuzun neyi daha çok ilgilendirdiğini daha kolay anlayabilirsiniz.

Özellikle Montessori etkinlikleri ile büyüyen çocukların diğer çocuklardan daha erken okuma yazma öğrendikleri gözlemlenebilir.

Eğitim sisteminin kurucusu Maria Montessori’nin gözlem ve araştırmalarına göre çocukların sevmediği şeyleri aşağıda listeledik.

• Ödül-ceza yöntemi
• Yetişkinler tarafından karar verilen eğitim süreçleri
• Öğrenci masalarından
• Öğretmen masaları
• Oyuncaklar

Kısacası standart eğitim sistemini, kuralları ve kısıtlamaları sevmezler, bu durumda çocukların zihinsel ve fiziksel gelişim verimlerinin eğitim yoluyla düşmesine neden olur. Çözümün, çocukların keyif aldığı, eğlendiği eğitim yöntemleri geliştirmek ve daha çok etkinliklere ağırlık vermek olduğunu savunuyor.

Çocukların sevdiği şeyleri aşağıda listeledik.

• Daha sessiz ortamlar
• Eylemlerinde özgür olmak
• Seçimlerinde özgür olmak
• Hata yapma özgürlüğüne sahip olmak
• Kitapları okumak ve yazmak için kullanmak

Çocuklar hem eğlendiren hem öğrenen oyunlarla, ücretsiz eğitimle eğitici etkinliklerin tadını çıkarıyor.  O zaman Montessori çocuk aktiviteleri nasıl olmalı bir bakalım. Öncelikle faydalı bulduğunuz ve oynamak, keşfetmek istediğiniz aktivite değil, çocuğunuzun ilgilenmek istediği aktivite olmalıdır.  Unutmayalım ki bu eğitimin asıl amacı çocuğun özgür seçimi olmalıdır.

Günümüzde birçok bilinçli ebeveyn Montessori materyalleri arıyor ve o kadar çok çeşit var ki seçim kesinlikle çocuklara bırakılmalıdır. Her yaştan çocuk için Montessori materyalleri bulmak mümkündür.

Türkiye’de ağırlıklı olarak okul öncesi ve ilkokul çocuklarına uygulanmakta olup, yurt dışında bu eğitim ilkokuldan lisenin son yıllarına kadar devam etmektedir. Bazı Montessori dersleri için örnek etkinlikleri aşağıda listeledik.

• Katamino veya serbestçe birleştirilebilir ahşap oyuncaklar
• Fiyonklar, düğüm atma ve çözme, boncuk geçirme gibi malzemeler
• Bulmacalar, huniler, sayı blokları ve benzeri serbestçe tasarlanmış oyuncaklar
• Kağıt karton üzerinde kesme, katlama, boyama, çizim gibi faaliyetler
• Evde yapabileceğiniz kartlar veya oyun setleri

Montessori Aktivitelerinin Çocuklar İçin Faydaları

Montessori eğitim sistemi ve etkinlikleri, çocukların zihinsel ve fiziksel gelişimini hızlandırarak, onların benzersiz becerilerini, ince motor becerilerini ve kaba motor becerilerini geliştirmelerini sağlar.  Becerilerini geliştiren çocuklar kesinlikle kendilerini daha iyi hisseder ve ifade ederler. Kendilerini ve potansiyellerini keşfederek özgüvenlerini yüksek tutarlar. Bu çocuklar kendilerini eğitme ve geliştirme yeteneğine sahiptir. Aslında bu anlayış, bu eğitimin amacının merkezinde yer almaktadır. Bu yöntem çocukların kendi çalışmalarını görme, geliştirme ve eğitme yeteneğini geliştirir. Ne yazık ki günümüzde tablet, telefon gibi teknolojik cihazları çok küçük çocukların ellerinde bile görüyoruz.  Teknolojik çağda bunun hem avantajları hem de dezavantajları var.

Bu nedenle tablet ve telefonda yüklü olan programlara dikkat etmeli ve çocuğun kişisel gelişiminin onu engellemeyen etkinliklerden oluşmasına özen göstermelisiniz. Eğitimciler şimdiden bu cihazları çocukların ellerinden hemen almanın doğru olmadığını savunuyorlar. Yasaklar yerine her gün çocukların karar verdiği saatler arasında kullanılmasını öneriyorlar. Özellikle çok küçük yaşta başlaması daha uygun olan bu eğitim sistemi için, bazı ebeveynlerin sadece bir odayı değil, tüm evi bu şekilde dekore ettiğini görüyoruz. Evet, bu zor ve meşakkatli bir durumdur. Ama en azından çocuk odasını bir Montessori olarak dekore ederseniz, kendini daha iyi ifade edebilen birini yetiştirmiş olabilirsiniz. En önemlisi çocuğa ulaşılabilmesini sağlamaktır.

Çocuğunuzun Montessori oyuncakları ve materyallerini, Montessori kitaplarını ve diğer araçları ayrı ayrı kategorilere ayırın. Ayırırken de her kategorinin mekanda belirli yerleri olmasına dikkat edilmeli ve bu yerler çocuğun her an yardımsız ulaşabileceği yerler olmalıdır. Ayrıca çocuğun yatağı dışarı çıkacak kadar yüksek ve dolabındaki kıyafetlerini alırken anne ve babasının yardımına ihtiyaç duymayacak kadar yüksek olmalıdır. Eğer küçük de olsa tabure kullanması gerekiyorsa olası kazalara karşı önlem alınmalıdır. Örneğin, çocuğunuzun tuvalet ihtiyacını bağımsız olarak karşılamak hatta mini bir lavaboya yer açmak için çocuklara özel üretilen banyoda çocuk tuvaleti satın alabilirsiniz.

Bunların hepsi imkanlara göre gelişen durumlardır ve elbette her koşul bu tür yeniliklere uygun değildir. Bunun yerine, klozetleri daraltan, çocuklar için üretilmiş aparatları kullanarak çocuğunuzun tuvalet ihtiyacını gidermesine yardımcı olabilirsiniz. Ayrıca buzdolabındaki mutfak kısmında çocuğun ulaşabileceği bir rafı sadece ona ait bir raf olarak ayırabilirsiniz. Bu tür Montessori düzenlemeleri ile çocuğunuzun bağımsızlığının gelişimine katkıda bulunursunuz. Sonuç olarak;  Montessori, çocuğu bağımsız kılmak demektir.