Alışverişte Nelere Dikkat Etmeliyiz? Nasıl Bilinçli Alışveriş Yaparım?

Bilinçli tüketiciler, bir ürünü almadan önce ihtiyaç duyup duymadıklarını düşünerek alışveriş yaparlar.  İndirimde olan veya moda diye satılan ürünler umurunda değildir. İhtiyacından fazlasını almayarak veya kullanılmış ürünlere değer vererek israfı önler. Kendi işini, ülke ekonomisini ve sınırlı kaynakları dikkate alarak sorumlu davranan kişiler bilinçli tüketici olarak adlandırılmaktadır.

Bilinçli Tüketici Davranışları Nelerdir?

Bilinçli tüketici olmak sadece satın alma kararı aşamasını değil, bu aşamadan sonra atabileceğiniz adımları da içerir. Bir ürüne ihtiyacınız varsa ve almaya karar verdiyseniz, satın alma sonrasında alacağınız hizmet ve üretim aşamaları hakkında da bilgi edinmelisiniz.

Alışveriş Yaparken Sorulacak Sorular

Hangi üretim aşamasından geçiyor? Hammaddeler geri dönüşüme uygun mu? Yapımında veya kullanımında gereksiz yere enerji harcıyor mu? Kötü amaçlı içerik içeriyor mu? Bu soruların yanıtlarını almadan satın alma işleminizi tamamlamamalısınız.

Alacağınız ürün meyve sebze gibi ürünler ise farklı tarım uygulamaları arasından hem toprak hem de vücudunuz için en iyi şekilde yetiştirilen ürünleri seçmelisiniz.

Satın aldığınız ürün kozmetik veya deterjan gibi bir ürün ise kimyasal içermemesine, ambalajının geri dönüşüme uygun olmasına ve son kullanma tarihinin geçmemiş olmasına dikkat etmelisiniz.

Dayanıklı tüketim ürünlerini alırken kullanım ömrünün ne kadar olduğunu, kullanım sırasında ne kadar enerji tükettiğini ve yedek parça ihtiyacı durumunda size ne kadara mal olacağını göz önünde bulundurmalısınız.

Bilinçli Tüketici Nasıl Olunur?

Bilinçli tüketici olmak için ilk kural ürünü almadan önce kendini sorgulamaktır. Bu ürüne gerçekten ihtiyacınız var mı? Statü nedeniyle alışveriş yapmak veya reklamlardan etkilenmek yerine gerçek ihtiyaçlarınıza odaklanmalısınız. Eğer gerçekten düşündüyseniz ve bu ürüne ihtiyacınız olduğuna karar verdiyseniz biraz fiyat araştırması yapmanız gerekiyor.

Aynı ürünü farklı kalitelerde ve farklı fiyatlara piyasada bulabileceksiniz. Bu ürünü ne kadar, hangi koşullarda kullanmayı planlıyorsanız ona göre karar vermeli ve seçiminizi yapmalısınız. Bir şef bir oyma bıçağı için yüksek fiyatlar ödemek zorunda kalabilir ama evinizde ayda birkaç kez kullandığınız bir oyma bıçağı için o fiyatı ödemeniz gereksiz olacaktır.

Evinize fırın almaya karar verdiğinizde birçok seçeneğiniz vardır. O halde evinizde kaç kişinin yaşadığını, ne sıklıkta etkinlik düzenlediğinizi ve ne sıklıkla fırına ihtiyacınız olduğunu düşünmelisiniz.  Kendi evinizse ve uzun yıllar yaşamayı planlıyorsanız ankastre fırın seçimi sizin için doğru bir karar olabilir. Ancak kiralarsanız veya sık sık daire değiştirirseniz mini fırını taşımanız, kurmanız ve her dairede yer bulmanız daha kolay olacaktır. Fırınınızın ideal ölçü ve modeline karar verdikten sonra aynı özelliklere sahip farklı markaların ürünlerini karşılaştırmalı, garanti sürelerini öğrenmeli, yetkili servislerden bilgi almalı ve fırınınızın ne kadar enerji harcadığını öğrenmelisiniz. Bunlara uygun olarak yapacağınız bir seçim sizi bilinçli bir tüketici yapar.

Bilinçli Bir Tüketici Pazarda Nasıl Alışveriş Yapar?

Her gün tonlarca gıda israf ediliyor. Ya alınmadan çöpe gidiyor, ya alınıp pişirilmeden çöpe gidiyor, ya da alınıp pişirildikten sonra çöpe gidiyor. Bunu önlemenin bir yolu bilinçli olmaktır. Kişisel bütçelerimize ve kıtlıklarımıza karşı önlem almalıyız. Koruyucu hekimliğin yolu, bireysel hareketlerimizi düzenlemek ve bilinçli satın almalar yapmaktan geçer.

Alışverişte bilinçli tüketici olmak için hayatımızda yapabileceğimiz küçük ayarlamaları aşağıda listeledik.

• Markete gitmeden önce haftalık menünüzü hazırlayın. Buzdolabınıza bir göz atın ve haftalık menünüze göre ihtiyaçlarınızı listeleyin.
• Markete gittiğinizde listenize bağlı kalın. Market reyonları, daha fazla alışveriş yapmanızı sağlamak için her ayrıntıyla dikkatlice planlanmış ve yerleştirilmiştir. Fırsat ürünlerine göz atarken, o ürünü stoklamanız gerekip gerekmediğini ve son kullanma tarihine kadar kullanıp kullanamayacağınızı dikkatlice düşünün. Gerçekten ihtiyacınız olmayan bir ürünü sırf indirimde ve evde olsun diye almamalısınız.
• Marketten aldığınız her ürünün etiketini okuyun, içeriğini öğrenin ve sağlığınıza ve çevreye zararlı ürünleri seçmemeye özen gösterin.
• Fiyat ve içerik bazında alternatif marka ve ürünler arasından seçim yapmalısınız. Bunu yapmak için ilgili sokaktaki tüm ürünleri inceleyin.
• Satın almak istediğiniz ürünün doğru saklama koşullarında saklandığından, ambalajının zarar görmemiş olduğundan ve son kullanma tarihinin geçmemiş olduğundan emin olmalısınız.
• Satın alma işleminizi tamamladıktan sonra, bir hata olup olmadığını teyit etmek için fişinizi kontrol etmelisiniz.

Satın Aldığınız Gıdaların Etiketini Okuyun

Paketli ürünlerde ince yazılı içerik bilgilerinin okumanız gerekir. Bu içerikleri okurken nelere dikkat etmeniz, nelerden seçim yapmanız gerektiği öncelikli olarak bilmeniz gerekenlerdir. Beslenmenize özel dikkat göstermeniz gereken durumlar varsa buna da dikkat etmeniz gerektiğini unutmayın. Genel sağlık durumu iyi olan ve sağlığının devamlılığına önem verenlerin nelere dikkat etmesi gerektiğine hep birlikte göz atalım. Etiket okumak bilinçli tüketici davranışı olup sağlık adına da oldukça önemlidir.

Porsiyon değerlerine dikkat edin, almak istediğiniz ürünün üzerinde hem ambalajı hem de tüketmeniz gereken porsiyonu yazıyor. Bir porsiyonda kaç kalori ve bu kalorileri gün boyunca almanız karşılığında besin değerinin ne kadarını tüketmeniz gerekiyor?

Tuz ve şeker oranına dikkat etmelisiniz, hemen hemen her ürün tuz veya şeker içerir. İçtiğiniz ve çok sağlıklı olduğunu düşündüğünüz en basit gazlı içecekler bile tuz içerir ve bir kısmı da fazladır.  Etiketlere bakarak fiyatları görebilir ve ona göre seçiminizi yapabilirsiniz. Bunu yaparken rafine şeker, yarı beyaz şeker, invert şeker grubu, glikoz şurubu, fruktoz şurubu, mısır şurubu, maltoz şurubu, susuz dekstroz veya ham şeker kamışı gibi farklı isimler altında hangi şekerlerin uygun olduğuna dikkat etmelisiniz.

Günlük beslenmemizi karbonhidratlar, proteinler ve yağlar açısından dengelememiz gerekir ve her gün tüketmemiz gereken kalori miktarı boyumuza, kilomuza, yaşımıza ve günlük tempomuza göre belirlenir. Etiketleri okurken bu bileşenlerin ne kadar dengeli olduğunu düşünmeli ve yerine getirmelisiniz. Alışveriş ve beslenme planınızı da buna göre tasarlamalısınız.

Çeşitli alerjileriniz varsa seçtiğiniz ürünlere dikkat edin. Bazı ürünler fiilen üretilmese bile aynı hatta farklı ürünler üretildiğinden çapraz bulaşma riski vardır. Bu, ürün etiketinde belirtilmiştir.

Farklı kuşaklar alışveriş yaparken farklı tepkiler veriyor ve farklı ürünler dikkatlerini çekiyor.  Aynı zamanda çorap giydirme gibi belirli hareketler de kişinin yaşadığı zaman ve şartlara göre değişiklik göstermektedir. Örneğin, çeşitli nedenlerle hayatlarının bir noktasında belirli kaynaklara ulaşamayan ve yoksulluk yaşayan insanlar bu korkuyla yaşamakta ve daha fazla stok yapma ihtiyacı duymaktadır.  Bir ürünü satın alırken hissettiğimiz duyguları hissetmeye çalışmak çoğu zaman gereksiz alışverişi durdurur. Ürünü elinizde tutmak istiyormuş gibi hissedecek, o hissi tattıktan birkaç saniye sonra aidiyet duygusunu yaşayacaksınız.

Alışveriş Listesi İzleyin

Alışveriş Diyeti Nedir? İzleyin anacım.

Davranışlarımızın çoğu, üzerinde düşündükten sonra değiştirilebilen ve düzeltilebilen alışkanlıklardır.  Çocuklara küçük yaşlardan itibaren bu alışkanlıklar öğretilmeli, anlatılmalı ve bu konuda iyi örnek olunmalıdır. Ne yazık ki ne kişisel kaynaklarımız ne de dünyanın kaynakları sınırsızdır. Ve tükenmesi durumunda şu anda yaptığımız gereksiz alımlardan dolayı yarın gerekli alımlarımızı yapamayabiliriz.  İsrafı önlemek için elimizden gelenin en iyisini yaparsak gelecek nesillere daha iyi bir gelecek bırakabiliriz. Çevreye duyarlı tüketici olmak için iyi araştırma yapıp sorumluluk sahibi olunması gerekir.

Bu yazlarımıza da bakın: